Geschreven door Margriet Markerink van Paardenwaarden (201 plezier, persoonlijke ontwikkeling en paardenwelzijn Natuurlijk
paardleiden. Klinkt als een Chinees die het woord 'paardrijden'
probeert uit te spreken. Het is verre van dat. Natuurlijk paardleiden
is de uitgekomen droom van Sylvia Keizers: een kleinschalig,
alternatief manegebedrijf. Hier leert ze kinderen en volwassenen eerst
met zichzelf, anderen en paarden om te gaan alvorens te gaan
paardrijden. Deze manier van lesgeven blijkt verbluffende effecten te
hebben op zowel de leerlingen als de paarden... Een verhaal over puur
plezier en paardenwelzijn.
Een
poos geleden bracht een groepje jonge meisjes, samen met hun
instructrice, een bezoekje aan een kudde koniks in een nieuw
natuurgebied. De
groep toonde veel respect voor de kudde, die kort daarvoor een
vangactie had meegemaakt en nu bestond uit nog maar één
getraumatiseerde hengst en negen al even schuwe merries. De stress van
deze ingreep was nog voelbaar. De meisjes en hun instructrice voelden
aan wat er was gebeurd en besloten hun aandacht te verleggen van de
paarden naar het natuurgebied. Wat er tijdens die wandeling gebeurde
was uiterst vermakelijk. De meisjes maakten er een complete
avonturenfilm van. Vooral hun ongebreidelde fantasie en creativiteit
troffen ons in positieve zin. Van verveling was geen moment sprake, van
teleurstelling in de schuwe koniks evenmin. Zo voerden ze spontaan een
complete show op bij een aangespoeld televisietoestel, gleden ze
onbekommerd op hun rijbroeken een modderige helling af, bewonderden ze
met grote interesse de beverburchten, klauterden als aapjes in de door
de bevers omgehaalde bomen, struinden onbevreesd door het metershoge
struikgewas en tooiden zich met de kleverige zaaddozen van de Grote
Klis. Toen er aan het einde van de wandeling toch nog even een glimp
kon worden opgevangen van de koniks, toonden ze niets dan dankbaarheid
voor deze geweldige ervaring. Na afloop bleek ook nog eens dat niet de
instructrice dit uitstapje had georganiseerd. Nee, het idee was uit de
koker van de kleinste en jongste leerling gekomen. Samen plezier We
besloten instructrice Sylvia Keizers en haar leerlingen eens op hun
thuisbasis in het Drentse Witteveen te bezoeken, nieuwsgierig naar wat
deze kinderen zo anders maakt dan de 'gamende' kids' van
tegenwoordig. Op een zonnige lentedag is het zover. Aangekomen in
Witteveen, zien we de kinderfietsen al staan. De
leerlingen hebben net Sylvia's paarden uit de weide gelokt, op de
bejaarde Arabier Joya na. Weidelief, het Reinlands Trekpaard, staat in
het paddock paradise nieuwsgierig toe te kijken hoe de kinderen de
mini-Shetlanders Julia en Charley (moeder en zoon), de Fjord Vidar en
de New Forest pony Donna poetsen en invlechten. Dit gebeurt in de
buitenbak die het hart van het paddock paradise vormt. Wat meteen
opvalt, is dat op deze mini manege stallen met tralies ontbreken. Wel
hebben de paarden twee prachtige houten schuilstallen tot hun
beschikking. Het poetsen en vlechten heeft wat Sylvia betreft een
diepere betekenis. 'Je aardt, laat je sores achter je en maakt contact
met de paarden om te zien hoe ze die dag in hun vel zitten. Het is dus
niet aan jou alleen om te bepalen wat jij die dag met de paarden gaat
doen. Het
is tweerichtingsverkeer. Welk stukje van zichzelf zijn de paarden
bereid die dag met jou te delen, zodat je samen plezier hebt?'
Sylvia's verhaal Sylvia
Keizers gaat op haar negentiende paardrijden, na jarenlang in Europees
verband te hebben gezwommen. Het paardrijden gaat de sportief
ingestelde Sylvia gemakkelijk af en al snel duikt ze op in het
wedstrijdcircuit. Daar stopt ze mee uit onvrede over de wijze waarop er
met paarden wordt omgegaan en de ongelukken die ze daaruit ziet
voortvloeien. Naar de sportacademie dan maar. Sylvia
wordt uitgeloot en kiest aanvankelijk voor een opleiding fysiotherapie.
Deze verruilt ze na een jaar alweer voor de lerarenopleiding Frans en
een opleiding ICT trainer. Ook geeft ze het paardrijden een tweede
kans, deze keer op de prestigieuze Hollandsche Manege, in het hart van
Amsterdam. Het duurt niet lang of het oude gevoel van onbehagen keert
in volle hevigheid terug. Niemand kan Sylvia bevredigende antwoorden
geven op vragen als: waarom zijn paarden zo schrikkerig, waarom staan
ze in hun eentje op stal, het zijn toch kuddedieren, waarom rijden we
met een bit en waarom zijn sommige paarden zo boos als je hun stal
inloopt? Ze
geeft het paardrijden eraan en gaat aan de slag als docente Frans op
een middelbare school en Human Dynamics Coach. In 2000 krijg ze een
videoband van Emiel Voest in handen en vraagt een bekende haar als
verzorger van haar paard. Met dit paard leidt ze zichzelf helemaal
opnieuw op. Eerst paardentaal leren, dus grondwerk. Zadel en bit? Weg
ermee. Voor
de eigenares is dit een brug te ver en Sylvia raakt haar verzorgpaard
kwijt. Sylvia's zelfstudie en de manier waarop ze met paarden omgaat,
staan andere eigenaren juist wel aan en het ene na het andere
verzorgpaard dient zich aan. Via haar dierenarts maakt ze kennis met de
methode van Pat Parelli: natural horsemanship. Eindelijk een methode
die strookt met haar eigen ideeën. Hoe meer ze erover leert, hoe verder
ze zich verwijdert van de traditionele, ruwe trainingsmethoden, een
houding die haar door velen in haar omgeving niet in dank wordt
afgenomen. Toch zijn er ook mensen die Sylvia om raad vragen, haar
adviezen opvolgen en daar hun voordeel mee doen. Dan
krijgt ze de al wat oudere Quartermerrie Misty als verzorgpaard. Het
dier heeft aan haar verleden als barrelracer een schouderblessure
overgehouden. Berijden is dus niet aan de orde. In plaats daarvan gaat
ze met Misty wandelen in het Amsterdamse Bos. Samen de wereld verkennen
en een innige vertrouwensband opbouwen. Ze ontmoet een dame die op de
Arabier Joya rijdt. Sylvia leert de dame grondwerk en bitloos rijden. Dan loopt haar relatie op de klippen.
Ze
verbrandt alle schepen achter zich en verruilt Amsterdam voor het
Drentse platteland, waar ze binnen vijf weken de trotse eigenares van
vijf paarden is. Daaronder Joya, die bij Sylvia en haar nieuwe partner
Ingrid van zijn pensioen mag genieten. Sylvia's manier van paarden
houden is haar eigen versie van Natural Horsemanship en wat haar
paarden terugspiegelen, laat zien dat ze erin geslaagd is een
leefomgeving te creëren waarin de dieren zich op hun gemak voelen. Ze
zijn gezond, betrouwbaar, meewerkend, nieuwsgierig en levendig, net
zoals paarden in natuurgebieden dat zijn. Sylvia's
toverformule? Assertiviteit, samen zijn, congruent zijn en wederzijds
respect. 'Mijn paarden zijn blij om me te zien en ik ben blij om hen te
zien. Al werken ze voor me als lespaarden, ik bewaak de grenzen van hun
belastbaarheid, zowel de fysieke als de mentale. Mijn manier van werken
wijkt mijlenver af van de reguliere paardensport, maar ik ga me er
steeds sterker mee voelen. Ik kan nu 'bewijzen' dat ik het goed doe en
hoef niemand te overtuigen. Van leiderschap is nauwelijks sprake, van
communicatie des te meer!' Persoonlijke ontwikkeling Voordat
de leerlingen met de paarden gaan werken, krijgen de dieren eerst ruim
de tijd om zich in te stellen op de activiteiten van die ochtend, want
Sylvia begint met een balansoefeningen. Hierbij
draait alles om aarden, contact met elkaar maken en de eigen balans
zoeken en vinden. Twee kinderen staan op enige afstand tegenover
elkaar, elk op hun eigen blok. Sylvia geeft ze elk het uiteinde van een
touw in de hand. Nu moet de een proberen de ander van haar blok af te
trekken. 'Je moet stevig en tegelijkertijd ontspannen op je benen
blijven staan, met losse knieën. Alleen dan heb je voldoende
veerkracht hebt om in balans te blijven', fluistert een leerling ons
toe, alsof ze een groot geheim heeft ontdekt. En dat heeft ze ook. Is
je houding krampachtig dan brengt zelfs het minste rukje aan het touw
je al uit je evenwicht. Om beurten stappen de leerlingen op de blokken,
luidkeels aangemoedigd door de anderen. Weer valt ons op dat er geen
onvertogen woord valt. 'Deze groep kinderen loopt hier al jaren', legt
Sylvia uit, 'hoewel ik best een strenge juf ben. We hebben meteen aan
het begin een aantal afspraken met elkaar gemaakt, onder andere dat
iedereen in de groep wordt opgenomen. We vertellen elkaar ook verhalen
over dingen die we hebben beleefd, samen. Op die manier worden de
nieuwe kinderen meteen bijgepraat.Gepruil, gepest, divagedrag en
ongemanierdheid tolereer ik hier evenmin.' Een van de meisjes roept:
'Ja, we zijn thuis veel brutaler dan hier en toch is het bij Sylvia
hartstikke gezellig.' Een treffend voorbeeld van hoezeer kinderen baat
hebben bij structuur. 'Over elk van deze kinderen is een heel stuk
persoonlijke ontwikkeling te vertellen', lacht Sylvia. Ze trekt die
persoonlijke ontwikkeling heel breed. Op
de bovenverdieping van de boerderij staat een heus gymnastiekpaard,
waarop de kinderen naar believen of bij slecht weer eindeloos kunnen
trainen. 'Zo oefenen we het opstappen, afstappen, sturen en remmen op
een veilige en speelse manier. Wie zonder wiebelen mooi rechtop kan
staan op het gymnastiekpaard, kan dat straks ook op een paard van vlees
en bloed, bij het voltigeren.' Het plezier van de kinderen springt over
op pony Donna, die in eerste instantie rondjes om het groepje heenloopt
en zich, wanneer haar sollicitatiepoging geen effect sorteert, tussen
twee touwtrekkers probeert te wurmen. 'Ik wil ook meedoen.
Lamenoumeedoen!' De kinderen wapperen met hun handen. 'Weg jij, je bent
nog niet aan de beurt!' Het is duidelijk, de nadruk ligt hier niet op
de rijsport. Simulaties Na
de balansoefeningen volgt een aantal simulaties, waarbij het ene kind
het paard speelt. Het andere moet met behulp van haar houding, gebaren
en aanwijzingen met de zweep duidelijk maken wat ze van haar paard wil.
Dit is mijn persoonlijke ruimte, kom daar niet in. Ga linksom. Ga
rechtsom. Houd halt. Shetlander Julia komt poolshoogte nemen, maar
dringt zich verder niet op. Sylvia legt uit dat de omgang met haar
paarden is gebaseerd op communicatie met de paarden en begrip voor de
aard van het paard. 'Ik leer de kinderen hoe een paard te benaderen, te
verzorgen en stuur ze uit wandelen met de paarden. Pas wanneer ze
helemaal vertrouwd zijn met paarden leer ik ze rijden in stap. Kunnen
ze eenmaal zelfstandig en assertief rijden, dan gaan we over naar draf
en galop. Het moment waarop dat gebeurt is afhankelijk van de
vorderingen en de persoonlijke ontwikkeling van elk kind afzonderlijk.
Wat dat betreft zijn al mijn lessen maatwerk. Soms rijden we zonder
zadel, soms met een barebackpad en soms met een boomloos zadel. We
rijden altijd met een bitloos hoofdstel, zonder zweep maar met een
aanmoedigingstouwtje. De kinderen leren hier dus niet alleen
paardrijden, maar ook samenwerken, assertief zijn, werken met eigen
innerlijke energie en grenzen stellen. Dat geeft ze zelfvertrouwen,
fysieke en mentale balans en een atletischer lichaam.' Anna Maria Koekoek Het
simulatiegedeelte is ten einde. Tijd voor Sylvia's paardenversie van
het spelletje Anna Maria Koekoek, dat in deze setting draait om
respectvol omgaan met paarden, ondanks de competitiedrang, die er bij
dit spel bliksemsnel insluipt, zoals het dat ook tijdens concoursen
doet... Bij Anna Maria Koekoek staat de persoon die hem is aan het
begin van de buitenbak met de rug naar de andere spelers toe. De
anderen, elk met een paard aan de hand, starten vanachter een balk aan
het andere einde van de bak. Langzaam sluipen ze dichterbij. Degene die
hem is roept 'Anna Maria Koekoek' en draait zich bij 'Koekoek'
bliksemsnel om. Wie dan nog zichtbaar beweegt, moet weer terug naar de
startplaats. Het lijkt ondoenlijk om met een paard aan de hand
stokstijf stil te blijven staan, maar de paarden lijken te begrijpen
wat er van hen verwacht wordt en synchroniseren hun bewegingen met die
van de kinderen. Uiteindelijk lukt het een van de meisjes om de
'Annemaria koekoek'-roeper aan te tikken zonder te worden betrapt op
bewegen. Zij mag nu 'Anna Maria Koekoek' roepen.
Sylvia introduceert een nieuw onderdeel: loswerken in een halve bak. 'Eerst
contact maken met je paard', roept Sylvia. 'En na afloop nog een keer,
om te checken hoe het met je paard gaat. Het moet ook voor hem leuk
zijn.' Nog
wat onwennig drijven de meisjes hun paarden door de bak. Aan het
orenspel van de paarden is te zien dat sommige hulpen niet 100 procent
duidelijk zijn, wat de knuffel na afloop extra belangrijk maakt. 'Wat
bedoel je nou? Oh, die knuffel betekent dat ik het goed heb gedaan?
Fijn.' Het laatste onderdeel is voltige met Vidar, de ongenaakbare
Fjord. Geduldig ondergaat hij alle oefeningen die de meisjes op het
gymnastiekpaard hebben geleerd. Ondertussen
zijn een paar volwassen leerlingen aangeschoven, elk met hun eigen
verhaal over hoe ze bij Sylvia terecht zijn gekomen. Terwijl zij
vertellen, besluiten de kinderen te gaan vrijspringen met Vidar en
Donna. Met behulp van een lokkertje -een handjevol paardenbloemen- lukt
dat heel aardig. Kuddedier mens coachen met behulp van kuddedier paard Volwassen
lesklant M herinnert zich zijn eerste ontmoeting met Sylvia nog goed.
'Ik had een aantal maanden een baan als manager. Ik deed dingen die ik
moest doen, in plaats van de dingen die ik wilde doen en werkte
standaard 60 uur in de week. Omdat ik het idee had opgevat om mensen te
gaan trainen met behulp van paarden, ging ik naar een manege, maar daar
ging alles met zoveel geweld dat ik al heel snel afhaakte. Ik kreeg een
advertentie in handen van iemand die coaching deed met behulp van
paarden. Dat bleek Sylvia te zijn. Ik kwam hier voor een intake. Dat
zou een half uur duren maar ik ben zowat tweeënhalf uur geweest. Sylvia
heeft het lesprogramma aangepast op mijn mogelijkheden en wensen. Door
de manier waarop zij mij met haar paarden liet werken, heb ik niet
alleen veel over paarden geleerd, ik heb vooral ook mezelf goed leren
kennen en mezelf in een ongekend tempo kunnen ontwikkelen. Ik ben nu
natuurlijk hoefbekapper en heb sinds kort een eigen bedrijf in het
coachen van volwassenen met paarden. Ik mag mijzelf gediplomeerd coach
noemen, maar het grootste diploma wat ik krijg dat geven de paarden me:
vertrouwen.' En inderdaad, Weidelief staat uiterst ontspannen naast M
te 'dagdromen'. 'Paarden reageren heel puur op wat zich op dat moment
voordoet. Daar maak ik met coachen dankbaar gebruik van', vertelt M.
'Eigenlijk zou iedereen dit moeten leren. Het zou een heleboel ziekte,
ellende en stress schelen. Als je in het zakelijk leven zit dan moet
alles gisteren klaar en mensen zijn heel goed om daarop te gaan pushen.
Bij paarden leer je dat heel snel af. Parelli heeft ooit gezegd: neem
de tijd die het duurt, want dan duurt het korter. Zo is het precies.
Paarden gaan zelfs tegen die gehaaste energie in. Ze snappen de aard
van de energie niet en willen je weer meenemen de harmonische kant uit.
Dat doen ze in de kudde ook. De leidmerrie is in staat om een
individuele 'stresskip' keihard uit de kudde te jagen. Kom maar terug
als je weer beter in je vel zit, want je vormt nu een gevaar voor de
kudde. Het is grappig dat kuddedier mens dat niet ziet. Het grootste en
achterliggende probleem met onze maatschappij en ons huidige
economische systeem is dat het niet geënt is op wat goed is voor
iedereen, maar op wat winst oplevert voor een kleine toplaag. Die
toplaag controleert de massa. Ik besef dat de grote massa de balans zou
kunnen herstellen, omdat ze de meerderheid vormt, maar dat besef moet
nog doordringen. Het werken met paarden kan daar bij helpen, omdat het
een bewustwordingsproces op gang brengt.' Vriendinnen Ook
Eliza is vol lof over Sylvia's manier van lesgeven. 'Ik heb met mijn
paard Yentle – een kruising Fjord x Zweeds trekpaard- veel western
gereden. Op een gegeven moment ging me dat tegenstaan.' Te
veel dwang, heftige bitten, heel veel sporenwerk. Het was mijn weg niet
meer. Ik kwam bij Sylvia terecht en ben bitloos gaan rijden. De lessen
van Sylvia zijn inspirerend, spiegelend en bewustmakend. Ondertussen
zijn we vriendinnen geworden en heb ik mijn eigen kudde aan huis.
Sylvia en ik zijn twee heel verschillende mensen die elkaar prachtig
aanvullen. Ik ben mijn hele leven lang al healer, maar heb daarnaast
een aantal opleidingen gevolgd om de dingen een plekje te geven. Toen
Charley hoefbevangen was heb ik hem geheeld. Ook heb ik in de
bovenruimte een aantal keren een workshop 'communiceren met dieren'
mogen geven. Verder heb ik in het voorjaar de opleiding sjamanisme
afgerond, waardoor ik nu meer weet over de natuur, de kruiden en de
elementen. Dat gebruik ik ook in de omgang met paarden. Net als Sylvia
kijk ik wat mijn paard eet in de natuur. Dat vertelt me waar het paard
op dat moment behoefte aan heeft. Die kennis brengen we over op de
kinderen. Ik wil graag dat mensen de paarden meenemen naar het bos en
de natuurbeleving en heb daar veel coachende gesprekken over gevoerd
met Sylvia. Zij stimuleert mij heel erg om hier les te komen geven.
Vorig jaar is Sylvia met alle ponykampkinderen een middagje bij mij en
de paarden geweest. Daar was een heel bijzondere kruising Fries,
Avalanche genaamd. De kinderen zaten allemaal op een bankje en het
paard kwam over ze heen staan en zocht degene uit die haar
harmoniserende aandacht het hardst nodig had. Alle meisjes vielen stil
en Sylvia en ik hielden het niet meer droog, want er gebeurde zoveel.
Mooi, dat we ze dit in een ponykamp ook kunnen meegeven. Dat ze kunnen
ervaren wat een paard energetisch met je kan doen. Dit is allemaal veel
waardevoller dan op hoog niveau les krijgen. Olievlek Als
beloning voor hun medewerking krijgen de paarden toegang tot de weide.
Deze ligt pal achter de strook bos die aan de buitenbak grenst. Blij
als kinderen na een lange schooldag galopperen de paarden de weide in,
waar meteen de hoofden naar beneden gaan. De oude Joya, die niet aan de
spelletjes heeft deelgenomen, krijgt wat extra aandacht van de
leerlingen. Een woud van kinderhanden ontdoet zijn vacht van
loszittende haren, die plechtig als bol in de aarde wordt 'geplant'.
'Weet weet, misschien groeit daar straks wel een nieuw paard uit',
fantaseert een van de meisjes er lustig op los. Sylvia slaat het
tafereel glimlachend gade. 'Weet je, Ik heb een generatie kinderen op
les die niets anders kent dan dit. Zij vragen mij soms in verwondering
waarom een paard dat langs komt lopen zo raar in een krul loopt met
zijn nek. Zij vinden het zielig dat dat sommige paarden altijd alleen
staan. Alles wat zij doen is gebaseerd op het welzijn van de paarden.
Ze bekijken de wereld door de ogen van het paard en lossen problemen
vanuit die invalshoek op. Natuurlijk leer ik ze ook lichtrijden en
galopperen, maar niet meteen. Eerst leg ik een stabiele fundering die
de basis is van alles wat ze met paarden gaan doen. En ze ontwikkelen
vaardigheden die ze in de rest van hun leven meenemen. Tijdens een goed
gesprek met mijn jonge leerlingen wilde ik weten waarom ze bij mij op
les zijn gekomen en vooral ook waarom ze zijn gebleven. Uiteindelijk
kwam het hierop neer: op de manege leren kinderen paardrijden, bij mij
leren ze omgaan met paarden en met zichzelf. Plus nog veel meer:
grondwerk, wandelen, vrij springen, voltige, obstakelparcoursen... Ik
zeg altijd tegen iedereen die hier komt: jullie zijn mijn olievlek.
Mijn hoop is dat in de loop van de jaren mijn leskinderen ervoor kiezen
om zelf op deze manier paarden te houden en dat hun paarden hier komen
te staan. Ik ga hier dan alleen het verzorgen en het trainen en het
onderhoud doen, terwijl de kinderen het bedrijf min of meer overnemen.
Maar nu al leef ik mijn droom. Ik huisvest paarden op een zo
paardvriendelijk mogelijke manier, laat mensen kennismaken met paarden
die goed getraind zijn maar ook een grote dosis natuurlijk gedrag laten
zien en ontwikkel mezelf als mens, dankzij en met behulp van mijn
paarden.
|